Rezerwacja 22 839 23 65

Newsy

KRÓTKA HISTORIA POLSKIEGO KINA - "Do widzenia, do jutra" 19.04 godz. 18:00

 KRÓTKA HISTORIA POLSKIEGO KINA 

"Do widzenia, do jutra" 19.04, godz. 18:00

bilety w cenie 10zł już w sprzedaży!

Polska kinematografia jest jedną z najciekawszych spośród wielkich narodowych kinematografii 2 połowy XX wieku. Mimo burzliwej historii, cenzury, kolejnych załamań ekonomicznych i społecznych nasi twórcy i twórczynie tworzyli dzieła wybitne i na stałe wpisane do światowego kanonu. Oglądając te filmy, od kluczowych dla szkoły polskiej lat 50. i 60. przez megaprodukcje lat 70. po kino moralnego niepokoju lat 80., możemy przez ich pryzmat poznać zarówno kolejne prądy artystyczne jak i obraz zmieniającej się rzeczywistości społeczno-ekonomicznej i produkcyjnej polskiego kina, i co za tym idzie zyskujemy wgląd w polskie imaginarium kolejnych dekad. Historia naszej kinematografii to także historia polskich reżyserów i reżyserek. W przeglądzie Krótka historia polskiego kina skupiliśmy się na prezentacji wybranych tytułów największych twórców i twórczyń głównego nurtu. Jak zmieniała się wrażliwość filmowców? Czy czerpali oni z europejskiego i światowego kina czy tworzyli nową jakość? Jak wpływały na nich zmiany społeczne i geopolityczne? W końcu: jak polskie kino rezonowało za granicami naszego kraju? Przegląd jest unikatową możliwością przypomnienia najważniejszych, poddanych cyfrowej rekonstrukcji, dzieł powstałych nad Wisłą na dużych, kinowych ekranach i poprzez nie zajrzenia pod podszewkę zmian, jakie zachodziły w ciągu kolejnych dekad PRL-u.

Cykl 10 filmów ze wstępami w formie wykładu wideo prezentuje sylwetkę twórcy/twórczyni, wprowadza w tematykę dzieła, przybliża realia polityczno-społeczne jego powstania. Każdy wstęp zawiera też analizę formalną dzieła z naciskiem na scenariusz, sztukę operatorską, grę aktorską, montaż, scenografię i kostiumy. Wskazuje też aktualny wymiar dzieła i proponuje możliwe tropy interpretacyjne. Prologi zrealizowane są w sposób przystępny, bardziej popularyzatorski niż akademicki, osadzając poszczególne filmy w szerokim, kulturoznawczym kontekście.

Każdy tytuł prezentowany będzie w danym miesiącu w kinie Wisła.

Lista tytułów:

 

3. Do widzenia, do jutra – Janusz Morgenstern 1960  pokaz 19.04.2023 godz. 18:00

Ona, Francuzka, córka dyplomaty, od niedawna pełnoletnia. On, Polak, artysta teatralny, jeszcze do niedawna student. Spotykają się przypadkiem latem w Gdańsku, gdzie on opiekuje się teatrzykiem. Nowoczesna dziewczyna i romantyczny chłopak – czy będzie z nich para?

__

Ona, Francuzka, córka dyplomaty, od niedawna pełnoletnia. On, Polak, artysta teatralny, jeszcze do niedawna student. Spotykają się przypadkiem latem w Gdańsku, gdzie on opiekuje się teatrzykiem studenckim Tik-Tak. Marguerite (T.Tuszyńska) to nowoczesna, praktyczna dziewczyna, która podróżuje ze swoim ojcem i jak się wydaje, nie cierpi z powodu częstej zmiany miejsc i kręgu znajomych. W Gdańsku cieszy się zresztą wielkim powodzeniem. Jacek (Z.Cybulski) to romantyczny, młody mężczyzna, który marzy o idealnej miłości, odpornej na przyziemne realia. Zbliżą się do siebie na chwilę, mimo bariery językowej i rozbieżnych planów.

Filmowy teatrzyk Tik-Tak to w istocie legendarny gdański studencki teatrzyk Bim-Bom (1954-60), którego opiekunem artystycznym był właśnie Zbigniew Cybulski, wówczas aktor Teatru Wybrzeże. Do studentek i studentów Politechniki Gdańskiej dołączyli Bogumił Kobiela (współautor scenariusza razem z Cybulskim i Wilhelmem Machem) oraz studenci Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych: Jacek Fedorowicz i Wowo Bielicki. W filmie w epizodach zagrał również Roman Polański, a muzykę skomponował Krzysztof Komeda. W roli Marguerite – słynna „Tetetka”, czyli Teresa Tuszyńska, aktorka niezawodowa, laureatka konkursu „Przekroju” dla amatorek, popularna modelka „Mody Polskiej”. Debiut reżyserski Janusza Morgensterna zdobył nagrody na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Standfordzie (1961) – za reżyserię oraz w Melbourne (1961) – za zdjęcia Jana Laskowskiego.

Przed seansem odbędzie się konkurs happy seats. Do wygrania będą zaproszenia do restauracji Via Suzina  

4. Nikt nie woła – Kazimierz Kutz 1960  pokaz 17.05.2023 godz. 18:00

Z końcem wojny na Ziemie Zachodnie zmierzają pociągi pełne ludzi myślących o rozpoczęciu życia od nowa. Transport przesiedleńców, wśród których znajduje się Bożek, przybywa do Zielna. Podróż Bożka wyniknęła z chęci zerwania z podziemiem i ucieczki przed karą za niewykonanie rozkazu. „Nie zabiłem czerwonego” – mówi sam do siebie. Bożek urządza sobie pokój i podejmuje pracę w wytwórni win.

Z poznaną tu Lucyną zaczyna go łączyć uczucie, ale strach przed wyrokiem wyklucza jakąkolwiek szczerość. Chłopak szamocze się z samym sobą, próbuje ostudzić miłość do Lucyny przelotnymi związkami z Niurą i Olgą. Pewnego dnia w miasteczku dostrzega Zygmunta – kolegę z organizacji, co prowokuje ucieczkę Bożyka na wieś. Ale po przemyśleniu własnej sytuacji podejmuje ryzyko powrotu do Lucyny.

 

Jeden z najpiękniejszych plastycznie polskich filmów. Wystylizowane czarno-białe zdjęcia oddają stan duszy pary młodych ludzi zupełnie zagubionych w nowej rzeczywistości i księżycowym pejzażu miasteczka zaludnionego przez przypadkowych mieszkańców.

 

5. Zezowate szczęście – Andrzej Munk 1960

Urodzony pechowiec jest pełen jak najlepszych intencji. Chce być wzorowym harcerzem, studentem, żołnierzem, urzędnikiem, obywatelem. Ciąg życiowych porażek sprawia, że ucieka od wolności i prosi o możliwość pozostania w więzieniu. 

__

Jan Piszczyk (Bogumił Kobiela), posiwiały od doświadczeń życiowych, prosi naczelnika, aby pozwolił mu zostać w więzieniu, bo dopiero za kratkami przestał go prześladować pech. Od dziecka starał się sprostać oczekiwaniom innych, ale los wydawał się z niego drwić. Jako syn krawca pragnął być dobrym uczniem i wzorowym harcerzem, ale skompromitował się na defiladzie. Na studiach został korepetytorem pięknej panny (Barbara Kwiatkowska), a stał się powiernikiem jej matki, majorowej. Z powodu dużego nosa padł ofiarą antysemickich prześladowań, a zarazem znalazł się wśród narodowców niszczących sklepy żydowskie, za co pobiła go policja. W czasie kampanii wrześniowej przymierzył polski mundur i z miejsca trafił do niewoli. Zdemaskowany przez oficerów, został wzięty za szpiega. Nie lepiej powiodło mu się w organizacji podziemnej. Po wojnie gorliwie włącza się w budowę Polski Ludowej. Robi karierę w biurokracji i propagandzie, która wali się z powodu jednego niepoprawnego zdania wypisanego w gazetce ściennej. Niestety, naczelnik nalega na opuszczenie więzienia. Strażnicy wyrzucają Piszczyka za bramę.

Jedno z najważniejszych dzieł szkoły polskiej i rola życia Bogumiła Kobieli. Andrzej Munk  dowiódł Zezowatym szczęściem swoich wybitnych umiejętności w dziedzinie komedii, a tym samym istnienia komediowego nurtu szkoły polskiej. Mozaika stylów i poetyk, od komedii niemej, przez groteskę, tragikomedię, film wojenny i powiastkę filozoficzną, stanowi odautorską sugestię, że pechowy bohater jest sterowany przez siły potężniejsze od niego. Ucieczka od wolności jest właściwie ucieczką od ducha czasów. Film powstał według scenariusza Jerzego Stefana Stawińskiego, czołowego scenarzysty szkoły polskiej, autora opowiadania Sześć wcieleń Jana Piszczyka (1959). Dalszy ciąg historii bohatera wyreżyserował Andrzej Kotkowski w filmie Obywatel Piszczyk (1988) z główną rolą Jerzego Stuhra. Oryginalną kontynuacją stał się po latach autorski Obywatel (2014) Jerzego Stuhra.

 

 

6. Sanatorium pod klepsydrą – Wojciech Jerzy Has 1973

Mężczyzna przyjeżdża do sanatorium, gdzie przebywał przed laty jego zmarły ojciec. Podróż okazuje się podróżą w czasie i w przestrzeni, po labiryncie przeszłości. Pozwala mu przeżyć w nadrealistycznej formie sceny z dzieciństwa i z wyobraźni.

__

Józef (J.Nowicki) przyjeżdża do sanatorium, gdzie przebywał przed laty jego zmarły ojciec, Jakub (T.Kondrat). Podróż okazuje się podróżą w czasie i w przestrzeni, po labiryncie przeszłości. Pozwala mu przeżyć w nadrealistycznej formie sceny z dzieciństwa, z wyobraźni. Klamrą kompozycyjną jest podróż pociągiem, a ślepy konduktor uosabia zachętę do spojrzenia wewnątrz, a nie na otaczający nas materialny świat. Doktor (G.Holoubek) kwateruje Józefa w pokoju ojca, który jak inni pacjenci przebywa na granicy życia i śmierci, w półśnie. Matka, jak się wydaje, pogrążyła się w amnezji. W drodze z żydowskiej szkoły odwiedza namiętną ciotkę Adelę, gdzie odkrywa, że karty Wielkiej Księgi służą jej do pakowania mięsa. Zdumiony odnajduje ojca na targowisku.

Adaptacja surrealistycznej prozy Brunona Schulza, w tym tytułowego opowiadania (1937), które jest swoistą kontynuacją zbioru Sklepy cynamonowe. Autor należał do najwybitniejszych prozaików okresu międzywojnia, zajmował się też rysunkiem i krytyką literacką, padł ofiarą Zagłady. Reżyser sięgnął po jego utwór przez pokrewieństwo wyobraźni i zainteresowanie wędrówką po labiryntach czasu, ale też w geście przypomnienia o tradycji żydowskiej po tragicznym marcu 1968 roku w Polsce. Filmowe sanatorium mieści się w willi Zagłobin w Konstancinie-Jeziornej (1911).

 

Film doceniony na międzynarodowych festiwalach filmowych: Nagrodą Jury w Cannes (1973) oraz Złotym Asteroidem w Trieście (1974). Na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku nagrody zdobyli scenografowie: Jerzy Skarżyński i Andrzej Płocki (1974).

 

7. Barwy ochronne – Krzysztof Zanussi – 1976

Jedno z czołowych dzieł „kina moralnego niepokoju” epoki gierkowskiej, wyróżniające się z pośród innych filmów tego nurtu, silnym nasyceniem cierpkiego, wręcz sarkastycznego humoru. Uniwersytecki ośrodek sportowy gdzieś w Polsce gości letni obóz akademickich językoznawców – studentów i kadrę naukową. W tych, tak pięknych okolicznościach przyrody, rozgrywa się pełna środowiskowych emocji walka o laur najlepszej prelekcji, spośród przygotowanych przez studentów. Docent Jakub Szelestowski powodowany zjadliwą ciekawością natury ludzkiej, toczy nieco mefistofeliczną, psychologiczno-intelektualną grę z młodym, wrażliwym lecz jeszcze nieco naiwnym adiunktem Jarosławem Kruszyńskim. Stawka, wbrew pozorom, jest dla docenta dość wysoka – jest nią nie, tyle chęć rewizji idealistycznego oglądu świata przed niedoświadczonego magistra, co potrzeba udowodnienia przez docenta samemu sobie, słuszności dokonanego kiedyś wyboru własnej postawy życiowej. Wyboru, który jakby chciał w to wierzyć docent, podyktowany był racjonalnością, a nie cynizmem. Wydarzenia, które na spokojnym obozie naukowym, przybiorą nieoczekiwanie burzliwy, a nawet pół kryminalny charakter, przeniosą ten smaczny, lecz z początku czysto teoretyczny dyskurs dwóch protagonistów, na boleśnie realną płaszczyznę.

 

Różnobarwna galeria brawurowo zagranych przez aktorów postaci, błyskotliwe dialogi, dowcip i spójność narracji czynią ten klasyczny dla współczesnego odbiorcy film, obrazem dającym bardzo wiele satysfakcji w odbiorze. Kreacja Zbigniewa Zapasiewicza jako docenta Szelestowskiego, przeszła do annałów polskiego kina.

 

8. Aria dla atlety¬ – Filip Bajon - 1979

Zapaśnik wspina się po szczeblach kariery: z jarmarku, przez cyrk, na ring atletów, a nawet salę operową. Napędza go chęć zemsty na braciach, którzy upokorzyli go na początku drogi. Zdobywszy wszystko, nie czuje satysfakcji.

__

Góralewicz (K. Majchrzak), młody chłopak z Galicji trafia do cyrku jako początkujący zapaśnik. Charyzmatyczny szef cyrku (W. Pszoniak) organizuje zastawy pod walki atletów. Tam Góralewicz poznaje przyszłych przyjaciół: Bolka (R.Wilhelmi), który zjada koty i Cyklopa (B. Bilewski), pół ślepego z wysiłku. Tam też doświadcza upokorzenia ze strony braci Abs. Od tej chwili będzie ich ścigał z zemsty po całej Europie. W wyniku porachunków między właścicielami cyrków przyjaciele muszą uciekać. Bolcio ginie w walce z bykiem, Cyklop umiera. W Charlottenburgu Góralewicz występuje w sali operowej obok słynnego tenora. Potem trafia do Casino de Paris, gdzie jego niegdyś pierwszy szef jest obecnie kelnerem. Zapaśnik żeni się z dekadentką, wytworną Cecylią (P. Raksa). Nie pali się już do walki, sam ulega dekadencji, ale staje naprzeciw jednego z braci Abs. Zdobywszy wszystko, nie czuje satysfakcji.

Spektakularny debiut Filipa Bajona zachwycał nieposkromioną wyobraźnią, plastycznością wizji i odmiennością od tego, co proponowało polskie kino w okresie moralnego niepokoju. Film przywoływał estetykę malarstwa i grafiki przełomu wieków, a awanturnicza historia z mnóstwem fascynujących bohaterów budziła skojarzenia z filmami Frederica Felliniego i Kena Russella.

 

Reżyser zdobył Nagrodę za debiut na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku, a Jerzy Zieliński Nagrodę za zdjęcia (1979). W Koszalinie film zdobył Nagrodę za film fabularny i Nagrodę Dziennikarzy. Krzysztof Majchrzaka uhonorowano Nagrodą im. Zbyszka Cybulskiego (1980). Na Międzynarodowym Festiwali Filmów Autorskich w San Remo reżyser otrzymał Nagrodę za debiut (1980).

 

9. Gorączka – Agnieszka Holland 1981

Uznane za najbardziej dojrzałe dzieło Agnieszki Holland, będące adaptacją powieści Andrzeja Struga pt. „Dzieje jednego pocisku”, jest historią rewolucjonistów-aktywistów PPS, przygotowujących zamach na znienawidzonego generała-gubernatora. Film cechują wybitne kreacje aktorskie. 

 

Chemik konstruuje bombę ze specjalnym zapalnikiem, zamówioną przez Organizację Bojową PPS. Bombę odbiera młoda dziewczyna, Kama. Chemik zostaje aresztowany. Bojówkarze odbijają Leona, transportowanego ulicami Warszawy. Leon znajduje schronienie u Kamy. Tam nawiązuje kontakty z Organizacją Bojową. Planują zamach na rosyjskiego generała-gubernatora, który ma wziąć udział w warszawskim kiermaszu dobroczynnym. Kama zgadza się wykonać zadanie, pomimo braku szansy na przeżycie. To ona ma rzucić bombę. W dniu kiermaszu spaceruje elegancko ubrana z bombą zapakowaną w pudło z kokardą. Towarzyszą jej Leon i Kamil. Generał nie zjawia się na kiermaszu. Z powodu niesamowicie silnego napięcia nerwowego i świadomości możliwej śmierci, Kama popada w obłęd. Trafia do szpitala psychiatrycznego. Bomba zostaje ukryta na wsi, u chłopa Kiełzy, sympatyka PPS. Nastroje rewolucyjne zaczynają słabnąć. Rosyjskie władze zaciskają pętlę terroru. Kamil, obwiniający Leona o doprowadzenie Kamy do szaleństwa, denuncjuje dawnego towarzysza. Kiełza przyjeżdża z bombą do Warszawy. Na ulicy przypadkowo natyka się na zakutego w kajdany Leona. Jest zdeterminowany, koniecznie chce wziąć udział w jakiejś akcji bojowej. W końcu staje się ofiarą prowokacji i trafia do aresztu. Nie chce wyjawić miejsca ukrycia bomby. Zostaje skazany na śmierć. Miejsce ukrycia bomby zdradza anarchiście Gryziakowi. Ten odnajduje bombę i zabija prowokatora, przez którego Kiełza trafił do aresztu. Gryziak próbuje zdetonować bombę w gmachu rosyjskiej ochrany. Niestety bomba nie wybucha. Żandarmi zabijają Gryziaka, saperzy detonują bombę nad Wisłą.

10. Przypadek – Krzysztof Kieślowski 1981

Witek, student medycyny, zrządzeniem przypadku przeżywa trzy różne warianty swojego losu. Być może to nie przypadek, a spadek po zmarłym przy porodzie bracie bliźniaku albo symboliczna siła daty i miejsca urodzin – 28 czerwca 1956 roku w Poznaniu.

__

Witek Długosz (B.Linda), student medycyny, zrządzeniem przypadku przeżywa trzy różne warianty swojego losu. Być może to nie przypadek, a spadek po zmarłym przy porodzie bracie bliźniaku albo symboliczna data i miejsce urodzin – 28 czerwca 1956 roku w Poznaniu – skazują go na silne oddziaływanie współczesnej historii. W zależności od tego, czy złapie uciekający pociąg na stacji Łódź Fabryczna, czy nie - los przekieruje go na inne tory: aktywności w partii lub działalności w opozycji. W pociągu Witek poznaje starego komunistę (T. Łomnicki), który mimo doświadczeń stalinizmu namawia go do wstąpienia do PZPR, a kierownictwo partii dostrzega w nim potencjał młodego działacza. Nie złapawszy pociągu, Witek wpada w ręce sokisty i dostaje karę - pracę społeczną, przy której poznaje młodych opozycjonistów. Przyłącza się do grupy „Latającego Uniwersytetu”, drukuje podziemną prasę, wspiera robotników. Może też w ogóle odmówić udziału w biegu historii - jako zdolny młody lekarz cieszy się zaufaniem dziekana i ma możliwość podjęcia pracy naukowej. Trzeci wariant – postawy neutralnej wobec biegu wydarzeń w Polsce u progu lat 80. okaże się niemożliwy do rozwinięcia. 

 

Krzysztof Kieślowski, twórca filmu nie podkreślał podziałów politycznych w ówczesnej Polsce, ale dowodził, że przyzwoitość możliwa jest niezależnie od miejsca po stronie barykady. Krótki i tragiczny trzeci wariant – wycofania z zaangażowania i wewnętrznej emigracji w PRL –zgodnie z intencją twórcy, skazuje bohatera na porażkę, a nawet unicestwienie. Film zatrzymany przez cenzurę z trudem torował sobie drogę do publiczności.

 

Organizator przeglądu:
Stowarzyszenie Kin Studyjnych

Kurator przeglądu:
Tomasz Kolankiewicz

Partnerzy:
WFDiF, DI Factory

 

Przegląd współfinansowany ze środków Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej

 
x

Newsy

y

Polecamy również

Biała odwaga

Miłość, zdrada i poświęcenie w historii dwóch podhalańskich rodów wystawionych na najtrudniejszą próbę podczas niemieckiej okupacji. Czy miłość okaże się silniejsza niż więzy...
dramat/wojenny

Powołany 2

Utalentowany plastycznie Arek doznaje miłosnego zawodu. Wyładowując złość, niszczy ogrodzenie przypadkowego domu. Na jego nieszczęście świadkiem wydarzenia jest ksiądz, który przyjaźni...
dokument fabularyzowany

Strefa interesów - napisy

W „Strefie interesów" brytyjski reżyser Jonathan Glazer przygląda się domowej idylli w czasach nazistowskich Niemiec. Rudolf (Christian Friedel) wraz z żoną Hedwig (Sandra Hüller)...
dramat/historyczny

Baner